Япон менежмент

Япон менежментийн соёл нь өндөр технологийн бизнес болон үйлдвэрлэлээрээ тэргүүлдэг томоохон компаниудын нүүр царайгаар илэрхийлэгддэг. Америкийн эдийн засаг ч Японы менежментийг даган мөрдөж амжилтанд хүрсэн томоохон компаниудынхаа ачаар хөл дээрээ босож чадсан юм. Өнөөдрийн шилдэг бизнесменүүд болон тэргүүлэгч компаниуд болох Toyota-ийн Kiichiro Toyoda, Microsoft-ын Bill Gates, Intel-н Andry Grove, General Electric-н jack Welch нар үнэхээр шилдэг нь байж чадаж байна. Тэдгээрийн менежментийн арга барил, онцлог нь Япон менежментийн аргыг ашиглаж хэргэлсэнтэй холбоотой юм. Мөн бизнесийн сургуулиуд ч үүнийг хичээлдээ ашиглаж байна.

Япон менежментийн үндсэн зарчим нь соёл уламжилаас нь гаралтай. Соёлын байдлын гол агуулга нь хэрхэн ажлаа үр бүтээлтэйгээр хийж дуусгах, үүний үр дүн нь юу болох талаахыг ажилчид нь бие сэтгэлдээ шингээсэн байдагт оршино. Япон менежерүүд ажилдаа амжилт гарган шагнал урамшуулал авах нь нэр хүнд гэж үздэг. Тэдний гол зорилго нь яаж байгууллагадаа ашиг орлогыг авчирч ирэх, хэрхэн алдаа дутагдлаас суралцах вэ гэдэгт оршдог. Өөр нэг чухал зүйл бол бусад хамтран ажиллагсадтайгаа ямар замаар хэрхэн эв нэгдэлтэй таарч тохирон ажлаа явуулж бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий болгох үйл ажиллагаа юм. Япон дахь бизнесийн төрөл нь шийдэмгий зөвшилцөл дээр үндэслэгддэх ба ажиллах хүчинг авах тал дээр маш нарийн ханддаг. Япон менежмент бол ерөнхийдөө урт хугацаанд өөрийгөө компани болоод удирдлагуудад таниулах ба ингэхийн тулд ахмад настнуудаа хүндлэх, маш хатуу сахилга баттай байх соёл чухлаар тавигддаг. Хоорондын маргаан маш муу зүйл гэж үздэг бөгөөд хувь хүнээс дайчин байхыг элүүд үздэг. Хүүхэд байхаасаа л багаар ажиллах арга ухаанд суралцдаг бөгөөд хувийн үзэл бодлоо гаргадаггүй. Тиймээс түншээ сайн мэдэхгүй бол уулзалтын өмнө албан бус уулзалт зохион байгуулдаг.

Олон улсын Япон судлалын хүрээлэнгийн эрдэмтэн Кавакацу Хэйта “Никкей” Сонинд бичсэн өгүүлэлдээ “Дэлхийн өнөөгийн нийгэм эдийн засгийн системийг тодорхойлогчид нь ‘Иргэд’ (Буржуй нар) юм гэсэн байдаг. Тэдгээр нь “жижиг хөрөнгө бүхий чөлөөт иргэд” капитал буюу хөрөнгийн эзэд байсан харин боловсролыг шүтсэн өөрийн гэсэн өмч хөрөнгөгүй САМУРАЙ нар юм тэд эзэн, ноёны албан хаагчид, өөрөөр хэлбэл менежерүүд байсан юм. Японд самурайн хувисгалаар менежерүүд бэлтэгэгджээ” гэж дүгнсэн байдаг. Одоогийн Японы томоохон компаниуд ямар нэг байдлаар самурайн ёс гормиг өөртөө агуулсаар байна. Компаниуд өөр өөрсдийн онцлог, дотоод бодлогоороо ялгагдах ба ажилчид нь түүнийг хадгалж, залгамжилж, компанийнхаа нэр хүндийг хэрхэмлэн үүрэгт ажилдаа үнэнчээр зүтэгдэг. Тэднийг үзэг барьж, костьюм мөрлөсөн “Шинэ үеийн самурайнууд” гэж нэрлэмээр. Япон менежментийн өвөрмөц онцлог зүйлүүдийн нэг бол тогтвортой ажлын байр юм. Шинээр ажилд орсон хүмүүс нь жирийн мэргэжилтэн хүмүүс байдаг ба компани болоод зах зээлийн талаар тодорхой мэдлэгтэй болж өөрийгөө бүрэн тариулсны дараа тухайн ажилд тэнцэх үгүй нь шийдэгддэг. Энэ нь 6-12 сар дадлага хийнэ гэсэн үг. Жинхэнэ ажилтан болсоноос эхлэн шагнал урамшуулал бодогдож эхэлдэг.